In 1999 vindt op Curaçao een grote beeldende kunst expositie plaats, georganiseerd door de Maduro & Curiel’s bank, als een van de activiteiten van Curaçao 500. Hieraan doen kunstenaars mee uit Curaçao, Aruba, Bonaire, Saba, Sint Maarten, St. Eustatius en Antilliaanse beeldende kunstenaars woonachtig in Nederland.

 

In deze expositie van contemporaine kunst wordt ook aandacht besteed aan de lokale meesters. Kunstenaars die belangrijk zijn door hun invloed of omdat ze kunstenaars hebben begeleid. Op dit podium, de Skina di honor, krijgen 8 kunstenaars een ere-plek, en 1 van hen is Capricorne.

 

Capricorne hoort thuis in de Skina di honor omdat hij als eerste lokale kunstenaar een formele opleiding heeft genoten, mede oprichter is geweest van de lokale kunstacademie en hier tot 1988 aan het hoofd heeft gestaan. Sinds de jaren zestig regelmatig exposeert en in 1985 de Cola Debrot prijs heeft ontvangen. In 1988 ontvangt hij de Lustrumprijs van het Curaçaosch Museum.

 

Capricorne is geboren in 1932. Zijn vader is timmerman en zijn moeder is thuis, maar heeft later een winkeltje in de stad waar ze dingen verkoopt als kaarsen, geurtjes en etenswaren. Zijn familie van moeders zijde is eigenaar van plantage Esperanza. Het gezin met 4 kinderen, waarvan Capricorne de jongste, woont aan de Seranostraat in Otrobanda. Het timmer atelier van zijn vader is gevestigd aan een pleintje waar ook andere ambachtslieden werken, zoals een goudsmid. Samen met zijn broer is hij vaak in de ateliers te vinden en observeert de werkzaamheden en handelingen van deze vaklieden. Hier wordt zijn interesse voor vormgeving en kunst gewekt en gevoed. Als het ware is dit zijn eerste leerschool.

 

Als Capricorne terugkijkt naar vroeger, dan is het belangrijkste wat hij van zijn moeder heeft meegekregen om zelfstandig te zijn, maar ook om op te komen voor je rechten. Van haar krijgt hij eveneens veel inzicht in hoe de samenleving in elkaar zit. In zijn verdere leven is dat altijd van groot belang gebleken, vooral als hij naar Brazilië emigreert, zijn eerste buitenlandse reis. Voor het eerst alleen in een vreemd land met veel sociale problemen en een andere cultuur, blijken deze lessen van groot belang: want, als je geen inzicht hebt kun je zo in een val lopen.

 

In zijn leven zijn drie dingen die hij van zijn ouders meekreeg altijd van belang gebleven: doorzettingsvermogen, liefde voor de kunst en liefde voor de natuur.

De huidige tentoonstelling toont aan dat hij ook heeft geleerd de dingen te zien en goed in te schatten.

 

Na zijn school opleiding werkt Capricorne bij de aardewerk fabriek op Curaçao. Als deze sluit, vertrekt hij naar Brazilie waar hij werkzaam is in een keramisch atelier. Hij schildert klassisistische voorstellingen, met goud op porselein. Gebrek aan uitdaging en perspectief doen hem besluiten om naar Nederland te gaan. Hier volgt hij eerst een opleiding aan de reclame school, dan aan de grafische school en tenslotte Algemene Planologie.

 

Een dag in het Circus

De huidige tentoonstelling is een afronding. In 2013 exposeerde hij ‘Subi - Baha’ bij Lusette Verboom. Het schilderij ‘Dilanti i patras di kortina’ (Voor en achter het gordijn), is een belangrijk werk in de serie. Hiermee wil hij aantonen dat wat voor het gordijn gebeurt, heel anders is dan wat zich er achter plaatsvindt.

 

Hoewel Capricorne niet meer op Curacao woont, is hij wel altijd betrokken bij het eiland en volgt hij alle ontwikkelingen. Maar wat hij ziet gebeuren, staat hem niet aan. Net zoals de tambu-zangers aan het einde van het jaar alle ontwikkelingen kritisch bezingen, zo grijpt Capricorne naar canvas, kwast en penseel om zijn kritische visie te geven.

 

Nu is daar zijn tentoonstelling Un dia den Sirko.

Werken met titels als ‘The Card Player’, ‘Suelto’ (de sprong), ‘The golden ship’, ‘The girl with the golden hands’, ‘It is incredible’, ‘Let’s be happy’, ‘Life for you will be magic if you vote for me’, ‘I promise you a place in paradise’, ‘De aankomst van de zangers’, ‘De dans om de gouden geit’ en ‘De aankomst van de voorspellers’, zijn voor ons tentoongesteld. Met de scenes geeft hij kritiek op politieke en economische ontwikkelingen. Waar is het circus? Het circus is Curaçao.

 

Tegen een egale achtergrond spelen figuren in vrolijke, dwaze kostuums het spel. De omkadering wordt gevormd door gordijnen en een podium, de achtergrond is ‘egaal’. Alle aandacht is voor het spel en de handeling. De titels, de details en het veelvuldig gebruik van goud duiden op de diepere betekenis van zijn werk.

 

In dit circus spelen magische figuren een rol. In Brazilië heeft Capricorne kennis gemaakt met magie, maar de dwaze kostuums van de spelers in dit circus geeft aan dat we op onze hoede moeten zijn.

 

Het schilderij ‘De aankomst van de voorspellers’: De gouden haan die een kaart weggeeft verwijst naar zijn oom die op deze manier de toekomst voorspelde. Maar is die methode wel zo betrouwbaar?

 

Het goud: In Otrobanda waar hij opgroeit is hij vaak te vinden in het atelier van de goudsmid, waar hij de werkzaamheden observeert. In Brazilie beschildert hij serviezen met goud, een heel secuur werk omdat het goud precies met de juiste dikte moet worden opgebracht. In deze werken gebruikt hij ook goud, om aan te geven dat de boodschap van de politiek in goud gekleed komt. Het is de taak van de kunstenaar om kritisch te zijn naar bewindsvoerders, want anders loop je in de val. Een wijsheid die Capricorne van zijn moeder heeft meegekregen: kritisch blijven.

 

Het schilderij ‘The girl with the golden hands’: Dit werk verwijst naar de afspraken tussen Nederland en Curaçao. Maar de politiek is niet stabiel en de jongste ontwikkelingen laten veel verschillende regeringen zien. Er wordt veel gepraat, maar het beleid is ad hoc en dingen worden niet doorgezet.

 

Het schilderij ‘It’s incredible’: Een spelkaart met daarop het cijfer 7, het geluksgetal, wordt weggegeven. Wij willen het graag geloven, maar kan dat wel? Het is beter om kritisch te zijn.

 

Het schilderij ‘Let’s be happy’: De vrouw zit op de schatkist. Laat zij zich verleiden door de trompetspeler? Uit zijn hoed komt een oog. Het oog dat symbool staat voor zien en gezien worden, maar ook voor twee gezichten.

 

Het schilderij ‘Life for you will be magic if you vote for me’: De vogel, de Lora, is uit zijn kooi. Alles wordt uit de kast gehaald om de kiezer te verleiden met mooie woorden en beloftes. De lora/prikichi is een naprater en wordt gebruikt om de boodschap kracht bij te zetten. Zonder kritisch te zijn.

 

Het schilderij ‘I promise you a place in paradise’: Wechi wordt nu woongebied, maar Capricorne weet uit eigen onderzoek dat het gebied daar niet geschikt voor is. Ten eerste is het water opvang gebied, water concentreert zich altijd in bepaalde gebieden. Vervolgens is het een gebied wat lijdt onder uitstoot van de raffinarderij. Capricorne heeft onderzoek gedaan naar de klei formaties en heeft zelf de vervuiling kunnen constateren.

 

Het schilderij ‘Suelto’: Suelto politiko/de politieke sprong. Hoe zit het met de vervuiling van het water rondom ons heen?  Er is zoveel rommel in het water. Is het wel te zuiveren? De tragiek van de natuur die steeds meer wordt aangetast. Ons eiland is droog, wat doet de regering hieraan?

 

Het schilderij ‘De dans om de gouden geit’, is inderdaad een verwijzing naar het bijbelse verhaal van het Gouden Kalf. Maar ook hier weer geldt: de politiek komt in goud gekleed.

 

 

Tot slot

Capricorne zou graag zien dat de beeldende kunst een grotere rol gaat spelen in onze samenleving. Kunst is immers ook het vastleggen van de geschiedenis van een gemeenschap. Het laat ontwikkelingen zien en het bepaalt mede de identiteit. Het is zijn wens dat wij veel meer bouwen aan onze identiteit en inzien dat alles wat wij denken, doen en zeggen door de kunstenaars om ons heen wordt vastgelegd en verbeeld.

Wij moeten hier oog voor krijgen en inzien dat de beeldende kunst 1 van de pilaren is van onze samenleving.

Het zou mooi zijn als er een cultuur beleid komt die dit gaat stimuleren.